Message in a bottle

49 Het eerste halster aandoen

januari 20, 2024september 15, 2021 door André Geeroms

Het eerste halster aandoen

Ga je nu ook al een tekst schrijven over het gebruik van een halster Dré? Daarover weet iedereen toch al alles. Het is niet omdat jij het geleid worden aan een halster nu heel normaal vindt dat iedereen daar alles over weet Lucy. Kijk maar eens naar je veulentje Rocking Billy, daar hebben wij toch ook al wat tijd gestoken in het gebruik van het halster.

Halster kwaliteit belangrijk

Vroeger was een halster gemaakt uit een combinatie van zware lederen riemen en koeien kettingen. Als een 1200kg wegend Brabants trekpaard zich wil lostrekken is dat ook geen overdreven luxe. Ook onze modern gebouwde rijpaarden kunnen tijdens hun ontsnappingspogingen honderden kilogrammen op touw en halster plaatsen.

Maar op dit ogenblik bestaan er halster in alle geuren en kleuren, je kan er zelfs de naam van je lieveling laten op borduren. Van kleuren en hun vreemde combinaties heb ik echt geen kaas gegeten, maar dat schijnt voor vele mensen heel belangrijk te zijn en dat mag ook. Gezien mijn voormelde beperking en gecombineerd met mijn technische achtergrond wordt een halster door mij beoordeeld naar zijn sterkte. Naar de mechanische weerstand tegen een uit volle kracht eraan sleurende paard. Mooi ogende Zamak (Een legering van zink en aluminium) gespen en verbindingsstukken zijn dus niet aan mij besteed. Ook niet deze met mooi rond gecentreerde, maar ongelaste verbindingsringetjes. Ik heb met schade en schande geleerd dat dit de zaken zijn die snel tot een breuk leiden.

Vrijheid boven alles

Aangezien een zich losgetrokken paard zijn levensomstandigheden verbeterd heeft door het herwinnen van zijn vrijheid, zal dit gedrag spontaan herhaald worden. Toch maar vervelend als je paard zich voortdurend losrukt, of met jou aan de haal gaat, of je het de ganse dag op wedstrijd dient vast het houden i.p.v. van een lekker pintje in de kantine te drinken.

Goede herinneringen opbouwen

Ik weet het Lucy, de eerste ervaringen van je veulen Billy met een halster zijn soms negatief geweest, en dat is bij de meeste veulens toch zo. Nog maar juist geboren en het halstertje opzetten wordt geassocieerd met een prikkende naald in de hals. De veearts doet dit met goede bedoelingen, maar de ervaring voor een veulen doorrond is natuurlijk heel anders. Een halster aangemeten krijgen staat gelijk aan pijn gedaan worden.

Als je een paard bent en als vluchtdier gecatalogeerd staat, is vrijheid en weglopen van bedreigende situaties heel normaal. Door het opwekken van vertrouwen gaan wij je vluchtgedrag sterk beperken en wij gaan zelfs een grote aanhankelijkheid naar de mens toe nastreven.

Aangename versterkingen gebruiken

Aan het opzetten van een halster dienen dus aangename ervaringen gekoppeld te worden. Je Billy ga ik daarom eerst aanleren om van een klein stukje sappige appel te genieten, en dit uiteraard zonder halster. Juist voor, tijdens of/en direct na het aandoen van het halster krijgt Billy deze natuurlijke aangename versterking. Een halstertje opzetten om naar de stal te gaan, en dan geen gepest van vliegen en dazen meer ervaren, lekker eten in stal vinden, daar beschermd zijn tegen alle weersinvloeden,… Dat zijn ook niet te versmaden verbeteringen van je levensomstandigheden, toch? Na het rijden, Lucy, sta je in de gang gebonden en staat je Billy toch wat verweesd en verlangend naar jou te kijken in zijn afgesloten box. Ik kan gewoon de box openzetten en Billy naar jou laten rennen. Maar als africhter weet ik dit moment te gebruiken als aangename versterking voor het opzetten van het halstertje. Eerst het halstertje opzetten en dan ogenblikkelijk de veiligheid, de lekkere melk,… bij mama mogen ervaren. En dat allemaal binnen een paar seconden. Juist, als je langer wacht dan legt het paard geen relatie meer gelegd tussen het vertoonde gedrag en de versterking.

Het steigeren vermijden

Zeker hengstenveulens hebben de neiging om tijdens het eerste leiden terug te trekken en te steigeren. Met dit steigeren mogen ze zeker geen succes hebben, anders wordt dat ongewenste gedrag heel frequent vertoond. Zich kunnen lostrekken en het hazenpad kiezen is dan ook een prachtige ervaring om dat steigeren te herhalen.

De koord opzettelijk strak houden tijdens het steigeren. Dan plotseling loslaten schijnt mij een goede oplossing om steigeren af te leren. Ja, dit doen we in de hoop dat het veulen pardoes achteroverslaat en hierdoor zichzelf een vervelende versterking toedient. Aangezien het niet de bedoeling is dat je mooie veulen tijdens het vallen een schedelbreuk of wervelletsels oploopt doe je deze training zeker niet op een verharde bodem. Door een paar herhalingen koppelt het veulen steigeren met de vervelende versterking ‘achterovervallen’ en wordt het ongewenste steiger gedrag niet meer vertoond.

Natuurlijk leid je een veulen met een lange longe en ben je voorzien van handschoenen om brandwonden tgv het door je handen glijdende touw te voorkomen.

Het bijten afleren

Je veulen Rocking Billy heeft zoals alle andere hengstenveulens de neiging om te bijten. Dat gebeurt eerst met wat aan je zondagse jas te trekken en zou kunnen ontaarden in daadwerkelijk zijn splinternieuwe tanden in je arm te planten. Een korte pedagogische tik op de neus, juist op het moment van het bijten of neiging daartoe, is de aangewezen vervelende versterking (Straf?) om van dit gedrag voor een tijdje verlost te zijn.

Mens – paard relatie verbeteren

Steigeren en bijten zijn heel normale instinctieve dominante gedragingen. Ze worden in de kudde met agressief gedrag van het leidende dier afgeleerd. Hierdoor wordt de rangorde vastgelegd en ontstaat er respect en vertrouwen. Maar misschien denk jij, beste lezer, dat dit niet het geval is in de relatie tussen paard en mens?

Meer hippische interesse?

48 De longeerbox tussen halster en zadel

januari 20, 2024september 1, 2021 door André Geeroms

Paarden buiten laten opgroeien

Zeg Dré, je schrijft over mij alsof ik een onopgevoede, juist uit de wei geplukte merrie ben. Je weet toch ook wel dat jullie mij vanaf mijn geboorte ‘Respect en Vertrouwen’ hebben bijgebracht. Tot mijn vierde heb ik verder in de weiden mogen stoeien met mijn eigen soortgenoten. Dat is heel goed geweest voor mijn lichamelijke en mentale ontwikkeling. Ook in het harde winterweer zijn wij met ons kuddetje meestal buiten op de weide gebleven, bescherming vindend in een eenvoudig schuilhok. Maar dagelijks voorzien van lekker ruikend hooi en een paar scheppen naar kruiden smakende muesli. Onze stofferige dikke wintervacht beschermde ons prachtig tegen de variërende weersomstandigheden.

Dominantie leren in de kudde

Jouw dominantie heb je bevestigd door ons het voeder enkel te verstrekken op het ogenblik dat jij het wou. Mijn mama is nogal een bazige merrie en heeft sterk geholpen om de begrippen ‘Respect’, ‘Dominantie’ en ‘Vertrouwen’ tussen de kuddegenoten aan te leren. In ons groepje ging het er niet altijd zachtaardig aan toe hoor, iedereen heeft daar zijn plaats in de rangorde geleerd. Met een beet van links en een slag van rechts werd ons duidelijk gemaakt wie de baas was en naar wiens pijpen we moesten dansen. Prettig te weten Lucy, dat die begrippen er bij jou reeds ingetimmerd zijn, dat is iets wat ikzelf dan niet meer hoef te doen. Ik kan je nu al vertellen dat jij het in onze mensen maatschappij ook niet voor het zeggen zal hebben. Wij gaan je zelfs leren dansen naar onze pijpen (Beeldspraak hé), dit op onze minste aanwijzingen, en daarbij is respect en vertrouwen onontbeerlijk. Daarvoor gaan wij niet onze brute lichamelijke kracht gebruiken, maar vertrouwen op onze mentale superioriteit. Wij gaan het spelletjes slim spelen en je gedrag conditioneren met aangename en vervelende versterkingen, maar steeds met respect voor jouw eigen persoonlijkheid.

Voorwaarts neerwaarts betekent onderdanigheid

Op mijn vierde heb ik leren in rondjes te lopen, eerst in alle vrijheid in een longeerbox en later werd ik aangestuurd door een lange longe. Ik heb geleerd dat een zweep niet dient om afgeslagen te worden als ik ongewenste dingen doe. Maar hiermede kan wel mijn vluchtinstinct opgewekt worden en word ik zonder paniek aangezet om actiever te lopen. Een longeersingel heb ik ook al snel rond mijn slanke leest gekregen. Ook werd ik met lange bijzetteugels gevraagd om mijn hoofd naar beneden te brengen. Schijnbaar is dat goed om de spieren in mijn bovenlijn nu reeds te ontwikkelen. En neen hoor, in geen enkel geval mocht ik de intentie vertonen om op mijn bit te gaan hangen. Want nageeflijkheid en lichtheid zullen in mijn latere bereden leven van groot belang zijn. Oh, een koud bit in mijn kleine gevoelige mond laten steken, dat was ook een nieuwe ervaring. Niet met geweld, maar gekoppeld aan aangename versterkingen. Een klein stukje van een sappig appeltje doet toch wonderen. Al snel werd de longeersingel vervangen door een echt, naar olie en andere paarden ruikend zadel. Na een tijdje mocht dat ook met loshangende stijgbeugels gebeuren.

Naar de zadelmakmaakster brengen

Ik mag je bevestigen Lucy, dat wij heel tevreden waren over je gedrag tijdens deze gewenningsfase. Het vrouwke had eigenlijk de intentie om als eerste op je soepele rug te kruipen en zo te genieten van haar minutieuze werk dat ze met jou had verricht. Maar de ratio dient soms de emotie te beheersen en je werd dan toch maar naar de sympathieke zadelmakmaakster (Mooi woord hé) gebracht. Maar het is ook leuk als je weet dat je paard volledig klaar is om in alle veiligheid bestegen te kunnen worden en dat dit zo cruciale moment binnen een paar dagen zal geflikt zijn.

Het mag ook vooruitgaan

Grote verbazing voor ons als men 6 weken na de aflevering bij de zadelmakmaakster, nog steeds aan de desensibilisering (Is dit wel het juiste woord?) bezig was. Dit met vlaggetjes, dekzeilen en ander gerij. Men vertelde mij daar dat Lucy wel zelf het moment zou aangeven waarop er een been over haar rug mocht worden gelegd. Hoe Lucy dat zou vertellen of wanneer dat mogelijks zou gebeuren kan mij op dat moment nog steeds niet verteld worden, zelfs niet bij benadering. Aangezien wij geleerd hebben om zelfstandig te denken, hebben wij Lucy dan maar onverrichterzake op de vrachtwagen geladen en naar de volgende zadelmakmaaktster gebracht. Twee dagen later mocht Lucy zich een rijpaard noemen en kon met de verdere africhting doorgegaan worden. Natuurlijk dient men voor het zadelmak maken de nodige tijd te nemen, maar het mag zeker geen processie van Echternach worden.

Rustpauze

Sommigen gunnen hun paard na het zadelmak maken een periode van verdiende rust, teneinde te bekomen van de verhoogde mentale en lichamelijke inspanning. Ikzelf heb meestal de intentie om rustig verder te bouwen op het geleerde, maar dat zal dan wel gelegen zijn aan mijn eigen hippische waarde ‘Gedrevenheid’. Maar deze keer ben ik daarvan afgeweken, Lucy. Wegens diverse redenen hebben wij jou na het zadelmak maken een jaartje van het leven laten genieten en heb je het genoegen gehad drachtig te worden van je pikzwarte Billy en een steentje kunnen bijdragen aan de opvoeding van de volgende generatie.

Doelstelling

Onze opdracht aan de zadelmakmaker is heel eenvoudig. Het paard dient te blijven stilstaan tijdens het op- en afstijgen, stap, draf en galop moeten kunnen getoond worden en het paard mag bokken noch steigeren in zijn woordenboek opgenomen hebben. En zo hebben we Lucy na 6 weken teruggekregen, opdracht geslaagd. Nu kunnen wijzelf beginnen met alle knopjes op Lucy te programmeren, ik zie er echt naar uit.

Meer hippische interesse?

47 Hoe ziet je nieuwe paard eruit?

januari 19, 2024augustus 19, 2021 door André Geeroms

Juist van de weide geplukt

En wat ben je van plan Dré, waarom haal je me weg van mijn knappe veulen Rockin Billy? Hij is nog maar 2,5 maand oud hoor. Als jonge moeder ben ik instinctmatig geprogrammeerd om mijn veulen te beschermen en voor eten en drinken te zorgen. Maak je maar geen zorgen Lucy, straks mag je terug bij je beschermeling. Je weet het natuurlijk niet dat je uitverkoren bent om de opvolger van mijn Frits zaliger te worden. Of dat nu een voorrecht is voor jou, dat durf ik zelf niet te beweren. Maar ik ben op zoek naar mijn eigen voldoening. Daarom dient hetgeen ik doe in overeenstemming te zijn met mijn persoonlijke waarden, en ja daarbij kan jij mij toch van dienst zijn.

Je nieuwe paard zoeken

Voor ik besliste dat je mijn dagelijkse partner zou worden heb ik wel diepgaand naar jou gekeken. Maar juist, ik ken je reeds vanaf je veulentjestijd, je bent bij ons geboren en getogen en dat vind ik toch wel een voordeel. Je bent geen kat ik een zak die wij op een veiling veel te veel betaald hebben. En ik hoef dus gelukkig niet te gaan zoeken in de paardenhandel, waar bedrog steeds om de hoek loert. Reeds voor je geboorte wisten wij dat er prachtig dressuurbloed door je aderen zou stromen. Je ouders hebben wij geselecteerd op hun prestaties en speciaal gelet op hun werkwilligheid.

Je doelen duidelijk stellen

Het ligt in mijn bedoeling om je op een zo kort mogelijke periode naar het hoogste, voor jou en mij haalbare niveau te brengen. Ik wens dat we beiden daar samen naartoe evolueren. Dat wij beiden een voortdurende happy athlete ervaring mogen beleven, jij als paard en ik als menselijk wezen. En ja hoor, daarvoor zullen wij beiden veel zweet moeten laten.

Ga je zelf zadelmak maken?

Je bent ondertussen reeds 5 jaar oud en dus lichamelijk klaar om van jou een atleet te maken. Voor je zwangerschap ben je door het vrouwke reeds op een deskundige manier handelbaar en zadelmak gemaakt. En een jonge knaap heeft als eerste zijn been over je rug gegooid en je een paar maanden aangereden. Onze opdracht aan de zadelmaker is steeds heel kort en duidelijk: Het paard moet mooi stil blijven staan tijdens het opstijgen en bokken en steigeren mogen in het woordenboek van deze jonge rekruut niet voorkomen. Juist, met mijn oude knoken wens ik zo weinig mogelijk van mijn jonge paard te vallen. Ook graag dat het paard zich in de drie basisgangen vleiend kan voortbewegen. Alle andere bedieningskopjes zetten wij er graag zelf op. Dan kunnen wij deze vanaf het begin tunen zoals wij dat in de nabije en verre toekomst voor ogen hebben.

Hoe ziet mijn paard er uit?

Je zwangerschapsbuikje en je grasbuik gaan we langzaam wegwerken. Want deze buikspieren ga je veel nodig hebben om je rug te kunnen krommen en je achterhand onder te brengen. Dit teneinde mijn overigens iets te zware gewicht goed te kunnen torsen. Ik bemerk nu pas dat Billy je staart heeft toegetakeld en er stukken heeft uit gebeten, maar dat haar groeit er langzaam wel weer aan. Ondanks de vele muggen en ander vliegend ongedierte dat er dit jaar rondvliegt op de sappige weide bemerk ik dat je nog mooie manen hebt. Van zomerbrand is dus niets te bespeuren. Gelukkig maar, want ook het oog wil wat. Wetende dat Zorgzaamheid niet bij mijn hoogste hippische waarden staat, wil al dat inwrijven met stinkende producten en pamperen aan een open geschuurde vacht liever vermijden. Anderen kunnen daar gelukkig van worden, maar ik zeker niet.

Laat ons in de longeerbox beginnen

Onze eerste samenwerking laten we plaatsvinden in de met hout omheinde longeerbox. Prettig om vast te stellen dat je niet op je veulentje aan het roepen bent en je voor niets bang bent op onze indrukwekkende en met rare kabouters verfraaide zand piste. Ik bemerk dat je heel gevoelig bent voor het opvangen van signalen en toch cool ik je hoofd blijft, zo heb ik het graag.

Reeds vanaf veulen africhten

Ik laat hier precies uitschijnen dat we nu pas gaan beginnen met je af te richten, maar niets is minder waar. Sinds je veulentijd zijn wij daar reeds op gefocust. Meelopen aan het touw in de voetsporen van je mama heb je reeds vanaf het prille begin ingelepeld gekregen. Juist zoals wij nu ook reeds aan het doen zijn met jouw knappe zoontje. De veelvuldige strelingen over de oren zullen ons het optomen over een paar jaar vergemakkelijken. En voor het vroegtijdig optillen van je voor- en achterbenen zal onze smid nog later ook nog dankbaar zijn. Zo, respect voor en vertrouwen in de mens wordt reeds vanaf jeugdige leeftijd aangeleerd. Dat zal ook de basis worden voor een gehoorzaam en evenwichtig volwassen paard tijdens het bereiden.

Er bestaan geen dezelfde paarden

Je bent wel 10 cm kleiner en weegt 150 kg minder dan mijn Frits. Maar juist Lucy, ik mag je niet altijd met Frits vergelijken, dat heeft geen zin. Je bent een merrie met een prachtige verschijning. En ik heb reeds vastgesteld dat je maandelijkse hormonale veranderingen nauwelijks op te merken zijn en geen invloed hebben op je gedrag tijdens het rijden. Uit ervaring heb ik geleerd dat sommige merries door deze wispelturigheid nagenoeg nutteloos zijn voor de sport.

Eens in detail bekijken

Ik bemerk dat je voorbeen beweging veel beter dan dit van mijn prachtige Frits. Maar mijn Frits had toch een wat actiever en hoger van de grond komend achterbeen. Daar zien we nu reeds een puntje waar wij in de toekomst lustig gaan aan werken. Je basisgangen zijn heel goed en je uitgesneden hoofd op je lange hals maken je een edele verschijning. Voor een merrie heb je een mooie hals aanzetting, waardoor een mooie oprichting en verzameling in de toekomst geen beperkingen zal opleveren. Natuurlijk had ik je liever in het lijf van een tot vier jaar uitgegroeide hengst gezien, maar daar kan ik niets aan veranderen en is enkel een persoonlijke voorkeur. Je voorzien van witte bandages om je bewegingen te accentueren zullen in de toekomst geen noodzaak zijn, dit wegens je vier gelijke witte sokjes. En onder je witte sokken bemerk ik vier perfect gelijke hoeven. Of witte hoeven echt zachter zijn dan zwarte hoeven, dat weet ik niet juist. Voor mij heeft dit geen belang want wanneer je goed aan het lopen bent krijg je toch klinkende hoefijzers onder je hoeven. Maar ik respecteer mensen die hun paarden op een natuurlijke manier laten bekappen. Ongelijke hoeven geven dikwijls aanleiding tot een onregelmatig lopen van het paard, en dat is het best merkbaar in de draf.

Longeren in de round pen

Tijdens het werk in onze round pen (14m diameter) merk ik dat je gemakkelijk op de linkerhand aan galoppeerd. Maar ook op de rechterhand heb je een voorkeur om toch steeds in de linker galop aan te springen. Vooraan wisselen naar rechts valt nogal mee, maar achteraan blijf je toch graag links galopperen waardoor je veel kruisgalop aanneemt. Neen, dit is geen onoverkomelijk probleem en wij motiveren je nu reeds om toch je plan te trekken tijdens het galopperen teneinde in de rechter galop te geraken. Neen, daarvoor laat ik je niet eerst in draf komen. Later zal je toch ook een vliegende galopwissel dienen te geven en is dit werk nu reeds een goede voorbereiding op het aanleren van je vliegende wissel.

Tevens bemerk ik tijdens het longeren dat je rechts je stijve kant is en dat een zwaardere aanleuning op de linker teugel hiervan een gevolg zal zijn. Niets mis mee hoor, dat is heel normaal, want ook de mensen zijn links- of rechtshandig. De nageeflijkheid op de linker teugel bevorderen zal dus ook een aandachtspunt zijn gedurende je hele africhting, goed om weten toch.

Als de klik er is…

Samengevat denk ik dat jij, Lucy Lachet, een kwaliteitsvolle ruwe diamant bent en je een waardige vervanger zal worden voor mijn te vroeg uitgevallen Frits. Je hebt zeker alle eigenschappen om aan mijn 5 belangrijkste hippische waarden, Competitiviteit, Echtheid, Belangrijkheid, Moeilijkheid en Wijsheid, ruimschoots te voldoen.

Zo, Lucy, ik denk wat wij met dit tekstje een samenvatting gegeven hebben aan onze lezer van de belangrijkste punten waaraan mijn dressuurpaard dient te voldoen. Maar natuurlijk kan dat voor iedereen wat anders liggen.

Meer hippische interesse?

46 Anders zijn in je denken, voelen & doen

januari 19, 2024augustus 10, 2021 door André Geeroms

Anders zijn in je denken, voelen & doen. Beestig africhten / Als fluisteren niet helpt / Beteugelde emoties, zijn boeken vanuit het zadel geschreven.

Schrijven doe je in stilte

Oei, ik bemerk dat het reeds 15 maand geleden is dat ik nog een artikeltje geschreven heb op mijn website. ‘Message in a bottle’ heeft dus heel lang op een laag pitje gestaan. Maar je mag er zeker van zijn beste lezer, dat ik niet stil gezeten heb met schrijven. Tijdens deze lange periode heb ik mijn nieuwe boek ‘Beteugelde emoties’ klaargestoomd voor de drukpersen en dat is nu zo ver.

Regels moet je zelf interpreteren

Heel recent had ik de eer mijn nieuwe hippische literatuur voor te stellen aan diverse organisaties die gespecialiseerd zijn in hippische opleidingen. Deze instellingen hebben voor hun opleidingen ook een serie van boeken en cursussen om hun wetenschap aan de man (Ruiter en amazone bedoel ik) te brengen. Ook ik heb deze opleidingen van A tot Z doorlopen en er heel veel uit bijgeleerd. Alles wordt duidelijk uitgelegd in veelal vragenbaken met de bijhorende antwoorden. Daar is echt niets mis mee. Vaste regels (Reglementen en normen) zijn ideaal om ons op luiheid geprogrammeerde brein te helpen in het leveren van zo weinig mogelijk inspanning. Na deze eerste boekbesprekingen begrijp ik pas dat ik met mijn boeken een andere insteek heb. Ja, ik wil het hippisch publiek aanzetten om zelfstandig te denken, creatief te zijn in de omgang met hun paard en hun mederuiter en de achtergrond van regels te begrijpen. Een diepgaande kennis van de vastgelegde regeltjes is hiervoor wel meegenomen, want hierdoor wordt een grote massa aan grijze muizen tot leven gewekt. De basisopleiding op zijn best. Je harnachement, de soorten toegelaten en verplichte helmen, de kleur van je jasje, de lengte van je zweep, de …, een schare aan verplichtingen en regels en verboden die het de gemeenschap gemakkelijk maken om met iedereen hetzelfde doel te bereiken. Met het letterlijk toepassen van regeltjes kom je zeker een eind ver. Je wordt één van de duizenden robot ruitertjes die van de lopende band springen (Zelfs het moment om van de band te springen is geprogrammeerd).

Zelfstandig blijven denken, voelen & doen

Neen, met de boeken die ik schrijf wil ik toch een stapje verder gaan. Ik wil iedereen aanzetten tot zelfstandig denken, tot creativiteit en tot ‘anders’ zijn. Anders zijn is toch de eerste vereiste om op te vallen in de grote (En ook noodzakelijke) grijze muizen massa. Als je besloten hebt om deel te nemen aan wedstrijden (Gelukkig is dit nog een vrije keuze) dan zal je anders dienen te zijn dan de anderen. Je bent verplicht om op te vallen, anders is de jury verplicht aan iedereen en op iedere rubriek dezelfde quotering te geven. Juist, met mijn literatuur wil ik je aanzetten tot het ontwikkelen van een eigen mening en je persoonlijke vermogen op jouw manier en met kennis van zaken, zelf te ontplooien. Hiermede zal ik zeker aan de fundering van sommige heilige huisjes aan het graven zijn. Ha, je moet links op je paard stijgen, je mag niet aan je teugel trekken, je moet zonder spanning rijden, je paard mag niet achter de loodlijn lopen, je cap…, je zweep… Iemand of een organisatie heeft daarrond regels opgesteld, vastgelegd wat jij “moet“ doen. Je creativiteit wordt dus zwaar aan banden gelegd en iedere hond met een hoedje op kan zich opwerpen tot de grote bewaker van de regels. Hierbij wordt dikwijls een klein detail uitvergroot tot een groot probleem en is er geen oog meer voor de mooie boodschappen die gebracht worden.

Niet slaafs de regeltjes toepassen

In deze Coronatijd is het soms beschamend hoe sommige mensen de steeds variërende regels op de winkelkarren bewaken. Grofheid en lompheid naar de klanten toe komen steeds vaker naar voor. Sommigen schreeuwen uit volle borst de hun aangeleerde regels uit. Ze missen enkel nog een lange zwarte lederen jas, een rode armband en een indrukwekkende kepie om volledig tot hun recht te komen. Deze mensen denken niet meer na of hebben het vermogen niet om na te denken en passen blind de wekelijks veranderende regeltjes toe. (Nota: Er zijn ook emotioneel intelligente mensen bij hoor.)

Je doel achter het doel kennen

In mijn boeken probeer ik de het doel achter het doel van bepaalde maatstaven te analyseren en dat inzicht naar mijn lezers over te brengen. De hierna vermelde hoofdstukken van mijn nieuwe boek voldoen volledig aan deze criteria.

‘Hippische hersenspinsels zelf ontrafelen’

‘Gedragingen begrijpen en veranderen’

‘Emotionele intelligentie gebruiken’

‘Doelbewust spelen met spanning’

‘Verzameling anders bekeken’

‘Hippische ratatouille geserveerd met een knipoog’

Pas nu begrijp ik echt waarom ik boeken schrijf, misschien wat laat, maar beter laat dan nooit.

Meer hippische interesse?

45 Verstandig revalideren is topsport!

januari 19, 2024april 11, 2020 door André Geeroms

Je mag terug beginnen trainen

Ben je er klaar voor Dré? Nog enkele dagen en je mag van de dokter terug met mij beginnen trainen.

De operatie is perfect uitgevoerd en het genezingsproces is optimaal verlopen. Terloops heeft de dokter ook mijn rechterbeen 5mm langer gemaakt. Zodoende is het vroegere verschil tussen mijn beide benen weggewerkt. Van al mijn schoenen mag de supplementair geplaatste 5mm hiel nu worden verwijderd.

Denk maar niet Frits dat ik de voorbije 5 weken, na het plaatsen van mijn nieuwe heup, niets heb uitgevreten.

Het is maar een routine ingreep

Ja, een heuptransplantatie is schijnbaar dan toch een routine ingreep geworden. Je moet het maar in je vingers hebben en door heel veel operaties te doen, zal ook een chirurg heel wat automatismen creëren. Door deze ingewortelde automatismen voeren sommige dokters nog steeds deze operatie uit op een niet spier sparende manier.

Maar de kinesitherapeutische begeleiding vanuit het hospitaal is echt een flauw beestje geweest, vind ik dan toch.

‘Best dat je een hometrainer aanschaft’, was de enige theoretische begeleiding die ik tijdens de informatie sessie, voor de operatie, mocht ontvangen. Alvorens het hospitaal te verlaten legde men mij, juist geteld tweemaal uit, hoe ik met mijn bij de mutualiteit gehuurde krukken, een trap diende op en af te sukkelen. Ook heb ik tweemaal op twee verschillende machientjes mijn been dienen te bewegen. Meer ben ik niet te weten gekomen over het vervolgverhaal.

Training methode aanpassen naar paardensport

Kortelings mag ik mijn taak als hippisch trainer terug op nemen. Ik zal tegen mijn leerlingen zeggen dat ze met hun paard en zadel in de piste mogen beginnen oefenen, en verder geen woord uitleg. Terecht zouden mijn leerlingen de arena misnoegd verlaten. Een revalidatie bevat ook alle componenten van een training, maar ik moest het met ‘zero’ uitleg doen.

Natuurlijk weet ik ook dat een lichaam zich spontaan herstelt. Maar een beetje deskundige uitleg, van een daarvoor opgeleide kinesitherapeut, is toch steeds meegenomen.

Zoals ik dagelijks bij jou de leiding neem tijdens het trainen, Frits, heb ik dat nu ook maar eens voor mijn mijzelf gedaan. Mijn jarenlange verzamelde theoretische en praktische kennis als paardendressuur trainer zullen nu eens voor mijzelf van pas komen. De juiste ingrediënten liggen allemaal klaar, eens zien wat ik er nu zal van bakken.

Evolutie van het resultaat volgen

Vroeger moest je na een operatie stilletjes in je bed blijven liggen. In de moderne tijd dien je reeds de dag na je operatie met je luie en stugge lijf uit je bed, om te bewegen. Neen, men laat je echt geen tijd om eens lekker uit te rusten, na het vele thuis werk dat je als voorbereiding voor de operatie, reeds preventief gedaan had. Dit vroegtijdig bewegen schijnt noodzakelijk te zijn om het vormen van bloedklonters in je lichaam tegen te gaan. Maar voor alle zekerheid zal ik gedurende een paar weken, en dit iedere morgen, nog een spuitje in mijn buik dienen te krijgen. Neen, in Corona tijden wens ik het prik plezier niet aan een onbekende thuisverpleegster te gunnen. De dagelijkse prik is ondertussen een sociaal spel geworden tussen mijzelf en mijn echtgenote.

Juist op tijd klaar

Enkele dagen voor de grote lockdown van de Coronacrisis is mijn versleten rechter heup eruit gehaald en vervangen door een onverslijtbaar keramisch exemplaar. Economisch toch, om te kunnen revalideren tijdens een periode gedurende dewelke je toch maar weinig kan uitrichten. Hoe een verlaten stad er na meerdere weken lockdown uitziet? Sorry, maar daar heb ik geen enkele persoonlijke indruk van binnen gekregen. Gelukkig word ik op de televisie overspoeld, door angstaanjagende Covid-19 beelden, van over de ganse wereld, en alles vertellende grafieken.

Ik kan mij heel goed voorstellen hoe je paardenfarm er uit zal zien, als er gedurende zes weken geen vinger naar uitgestoken wordt. Gelukkig kan je op zo’n momenten je geliefde partner nog wat meer belasten, om deze periode zonder kleerscheuren door te komen. Was ‘meer belasten’ ook niet één van de belangrijkste punten om een trainingsresultaat te bekomen?

Oei, even een paar pasjes terugzetten, want het was toch over ‘Revalidatie’ dat ik het hier ging hebben.

Hometrainer als paard gebruiken

Ik had steeds de gedachte dat een hometrainer er was om je conditie te verbeteren, om je cardiovasculair systeem te optimaliseren. Om dus meer inspanning te kunnen leveren met een lagere hartslag, daar komt het in mensentaal op neer.

Maar de eerste weken van de revalidatie heb je aan die conditietraining geen boodschap. Laat eerst je mooi dicht genaaide wonde maar goed aan elkaar groeien. Stel je voor dat deze openbarst ten gevolge van je overmatige buigingen? Of kan dat niet? Het zal de lenigheidstraining zijn die ons eerst vooruit helpt. Dus eerst het fietszadel heel hoog instellen zodat het mogelijk wordt om een ronddraaiende beweging te kunnen maken. Gedurende de volgende weken wordt het zadel steeds wat lager gezet om de bewegingshoek van het bekken te vergroten. Pas als je bewegingspatroon optimaal is geworden, en dit zonder te veel pijn, treedt de conditietraining naar voor. Ik denk dat mijn conditie een maand na mijn operatie sterk is achteruitgegaan. Om op 15 minuten, 80 calorieën te verbranden moet mijn hart toch nog 110 maal per minuut samentrekken, en loopt het zweet reeds van mijn voorhoofd.

Gelukkig heeft mijn hometrainer een breed dames zadel, zodat ik met mijn zitbeenknobbels contact kan nemen met het vlakke zadel oppervlak, juist zoals wij dat ook doen met ons dressuur zadel. Ik bemerk dat de druk op mijn beide zitbeenknobbels niet hetzelfde is, maar dat wist ik al. Een oefening op de ondertussen bekende Flexchair had mij daar vroeger ook reeds attent op gemaakt.

Daarnaast heeft mijn kinesitherapeute vroeger reeds opgemerkt, dat mijn linker bilspier meer ontwikkeld is dan mijn rechter. Logische toch, als je bij het voorover buigen de meeste belasting op je linker heup neemt teneinde de rechter te sparen. Ik vond het knap lastig om op mijn beide zitbeenknobbels eenzelfde belasting te zetten.

Intensiteit van de training opvoeren

De intensiteit van mijn dagelijkse wandelingen heb ik langzaam opgevoerd. De paar meters met krukken in de living zijn ondertussen een paar kilometers wandelen geworden. Door deze wandelingen leer ik ook mijn buurt en buren wat beter kennen, ook al moeten wij voor de Corona virus reglementering minimaal 1.5m van elkaar blijven. Mentale gezondheid is ook van cruciaal belang bij ieder trainingsprogramma, maar dat weten wij toch al heel lang hé Frits. Deze wandelingen zijn de ideale gelegenheid om paardenbloemen mee te brengen voor ons leuk sier konijntje. Zo maak ik toch nog iemand gelukkig en door die ‘paarden’ bloemen begin ik toch meer aan onze paarden te denken.

En dan terug opstijgen

Binnen enkele dagen mag ik terug op je rug gaan zitten Frits, maar ook het vrouwke zal verwachten dat ik terug wat onderhoudswerkzaamheden overneem. Vanaf dan zal ik op ons eigen terrein rondwandelen, met paarden naast mij, achter kruiwagens met mest lopend, Frits aan de hand werken, de jonge paarden gaan eten geven, ons nieuw aangelegde bos gaan inspecteren, en nog tientallen andere noodzakelijke werkjes. Het doelloos rond wandelen in de buurt zal dus uit het programma geschrapt kunnen worden en vervangen worden door het doen van nuttige dingen.

Mijn rechter kous kan in nog maar met moeite zelfstandig aan trekken. Maar welke oefening op welke machine, zou je daar nu moeten voor doen? Daarvoor heb ik toch geen toestel nodig. Mijn rechtervoet op het bad zetten en mijn romp als belasting naar mijn voet toe brengen. Waw, om dit goed te krijgen zal ik nog wat meer inspanning moeten leveren.

Het aantrekken van die rechter kous is niet mijn enige punt waar verbetering kan aangebracht worden.

Geatrofieerde spieren terug doen werken

Om zonder uitgelachen te worden op je verende rug te geraken, Frits, dat is nog een ander paar mouwen. Het zijdelings openen van mijn benen, dat heb ik natuurlijk ook al geoefend door mijn been over het zadel van mijn hometrainer te gooien. Door mijn fietszadel hoger te plaatsen kan ik de slagwijdte van mijn heupgewricht verhogen, maar voorlopig blijft het zadel nog op de laagste stand staan. De stekende pijn vertelt mij waarom ik nog niet aan het bijregelen ben.

Mijn spieren rondom de slechte heup hebben zich de laatste jaren zeker wat verstijfd. Ja, het is bekend dat spieren zich rondom een pijnlijk gewricht vast zetten. Onze hersenen regelen dat, om deze moeilijke beweging wat te beperken en zo je pijn te minimaliseren. De spieren kunnen hierdoor zelfs zo hard worden overbelast, zodat ze pijnlijk aanvoelen of ontsteken, en dat er zich zelfs uiterst pijnlijke spier knopen vormen. Mijn ontstoken rechter Achilles pees en meerdere spier knobbeltjes in mijn rechter kuit vonden vermoedelijk hun oorsprong in mijn pijnlijke heup. Maar deze secundaire problemen heeft mijn persoonlijke kinesitherapeut reeds grotendeels kunnen oplossen, nog voor mijn heupoperatie.

Jezelf terug recht richten

Om een pijnlijke rechter heup te sparen, ga je dan ook scheef naar links op je paard te zitten. Hierdoor kom je meer op je linker zitbeenknobbel te zitten, waardoor je de linker rugspieren van je paard meer belast. En zeker weten Frits, jij reageert daarop door je rugspieren aan de linkerzijde meer aan te spannen, je gaat graag scheeflopen met je hoofd meer naar rechts en je neemt een zwaarder aanleuning op de linker teugel. Rechtrichten van een paard, was dat niet één van de eerste stappen in het deskundig africhten van een paard?

Automatismen zitten diep geworteld

Door de jarenlange dagelijkse training, is deze manier van samen voortbewegen voor ons beiden een automatisme geworden. Zoals bekend zijn automatismen aangeleerde gedragingen en zijn ze niet eenvoudig te veranderen. Deze hoge moeilijkheidsgraad om te veranderen, is geldig voor zowel bewust als onbewust aangeleerde automatismen. Ja Frits, wij hebben beiden ongewenste onbewuste automatische gedraging aangeleerd door mijn heup beperkingen.

Automatismen doorbreken

Automatismen kunnen enkel veranderd worden door het patroon volledig te doorbreken, door iets op een totaal andere manier te gaan benaderen. Dat vrouwlief je gedurende mijn revalidatie periode verder traint Frits, is zeker een goede start voor het doorbreken van die ongewenste mechanismen. Zij zit zeker symmetrisch op je prachtige lichaam, en spits haar aandacht toe op een gelijkmatige aanleuning. Aangezien automatismen een oorsprong hebben, is het logisch om deze bij de wortel aan te pakken. Veel rond en diep werk is, volgens ons, de basis voor een goede ontwikkeling van het paard, en daar zal in deze veranderingsperiode van het automatisme veel naar terug gekeerd worden. Op de bijgaande foto is deze manier van werken duidelijk zichtbaar, maar natuurlijk mag mijn echtgenote ook eens van je heerlijk piaffe proeven, hé Frits. Dat kan zeker Dré, want in de piaffe ben ik heel licht op de teugel en geef geen aanleiding tot scheef plaatsen.

Het is dus duidelijk Frits, jij bent een betrokken partij in mijn revalidatie. Niet verbaasd zijn dat wij voor jou een kinesitherapeut hebben gezocht, om eens langs te komen. Deze humaan opgeleide en in paarden gespecialiseerde kinesitherapeute zal je mooie ontwikkelde lichaam te onderzoeken. En ja, de akkefietjes die ze bij jou vaststelt komen volledige overeen met mijn ongewenste geautomatiseerde patroon.

Revalideren is topsport

Zo zie je maar dat revalideren veel meer is dan zweten op je hometrainer.

Meer hippische interesse?

44 Het ‘Sluiten’ van je paard zelf bepalen!

januari 19, 2024maart 21, 2020 door André Geeroms

Vergelijk het sluiten van de achterhand op beide foto's.

Kan jouw paard ook ‘sluiten’? Verzameling kan je trainen.

Zowel dressuur- als springpaarden moeten ‘sluiten’

Regelmatig hoor Ik zeggen dat het zowel voor spring- als dressuurpaarden heel belangrijk is, dat ze zich goed kunnen sluiten. Weet jij Frits wat ze bedoelen met ‘sluiten’?

Jazeker Dré, ik weet daar bijna alles van. Niet van het sluiten in het springen natuurlijk, maar wel van de verzameling in de dressuur, en dat is toch het sluiten dat jij bedoelt, Dré. Ik heb de indruk dat alle oefeningen die je mij de laatste jaren hebt aangeleerd, de verzameling tot doel hebben.

Juist Frits, alle bekende gymnastische oefeningen hebben in de achtergrond steeds de verzameling tot doel. Sluiten, verzamelen, dragen, onderbrengen, etc. het zijn allemaal synoniemen voor het onderbrengen van de achterbenen.

Achterbeen doen opwaarts stuwen

Tijdens het springen van een verticale hindernis is het paard verplicht om tijdens het afzetten de achterbenen ver onder het paardenlichaam (massa) te brengen. Dit gebeurt juist voor de sprong zelf. Met achteruitstekende achterbenen is het wel mogelijk om de 600kg wegende massa voorwaarts te duwen en heel ver te springen. Maar om de massa naar boven te sturen is het dicht onder het zwaartepunt brengen van de achterbenen een noodzakelijkheid.

Ook in de dressuur wensen wij dat het paard zijn achterbenen dicht bij zijn zwaartepunt brengt, dit met de bedoeling het paard voortdurend snel en wendbaar te maken. Hogere wendbaarheid wordt verkregen door de ondersteuningsbasis (Afstand tussen de voor en achterbenen) te verkleinen, waardoor de krachtige achterbenen dichter onder het zwaartepunt kunnen ingrijpen. Een belangrijk rijmeester (Ben zijn naam natuurlijk vergeten) vertelde reeds heel lang geleden, dat verzameling wordt gekenmerkt door de tijd dat het paard in de lucht blijft zonder afsteuning op de grond. Om dat te bekomen zal het wel voor iedereen duidelijk zijn dat het paard zijn lichaam hoog in de lucht dient te projecteren.

Groene energie gebruiken

De kinetische energie (Lichaam in beweging) van het naar beneden vallend gewicht van het paard, wordt tijdens het doorbuigen van alle achterhand gewrichten opgeslagen in deze sterke spieren. Deze energie overdracht gebeurt tijdens de ondersteuningsfase. Deze gratis energie zal terug gebruikt worden tijdens het opveren van het paard. Het woord opveren is hier goed gekozen want het achterbeen van het paard gedraagt zich volledig zoals een stalen veer zich gedraagt wanneer deze wordt ingedrukt en losgelaten. Wij noemen dit de potentiële energie. De veerkracht van de voorhand is veel lager aangezien deze is gemaakt om het gewicht te ondersteunen en niet om het paard voort te stuwen.

Stijf slepend achterbeen vermijden

Paarden met van nature stijve, slepende achterbenen, zullen om voormelde reden dan ook zelden talentvolle spring- of dressuurpaarden kunnen worden. Bij voorkeur zullen wij ons dus een paard aankopen dat de achterbenen hoog van de grond heft en dat reeds licht onderstandig is met de achterbenen. Tijdens het vrij bewegen van het paard is deze soepelheid reeds duidelijk te bemerken. Een beetje bergop gebouwd zijn van het paard zal het zware en langdurige trainingswerk zeker reduceren.

Niet iedereen heeft de mogelijkheid zich het ideale paard aanschaffen, als zo een perfect exemplaar reeds zou bestaan.

Het grote genot van het dressuur rijden zit volgens mij in het verbeteren van het paard en zijn kleine kantjes door veel training weg te werken.

In vroegere posts heb ik mijn bevindingen betreffende het verzamelen van het paard reeds uiteengezet.

De graad van verzameling zelf bepalen

Door de lockdown rond het Corona virus en het plaatsen van een splinternieuwe heup heb ik voldoende tijd gevonden om met mijn visueel-digitale ingesteldheid, een grafische bepaling uit te dokteren van verzameling. Voor zover ik weet is het kwantificeren van verzameling een nieuwigheid.

Gedaan dus met oppervlakkig te vertellen dat je paard te veel of te weinig verzameld is. Vanaf nu kan je de graad van verzameling eenduidig bepalen en dit met slechts één getal. Met het meten van de hoek ‘α’ tussen de groene voorhand lijn en de rode achterhand lijn (Zie foto’s in bijlage) is dat zo gebeurd.

Neen beste lezer, deze graden hebben niets te maken met je lichaamstemperatuur en ook niet met de temperatuur in je badkamer. In de driehoeksmeting is één graad nog altijd 1/90e deel van een rechte hoek. Maak je maar niet ongerust hoor, maar kennis van trigonometrie heb je niet nodig voor het volgen van de hierna gevoerde redenering.

Je paard ook in vrijheid bekijken

Uit de eerste foto Frits, waar je in volle vrijheid mag rond paraderen, blijkt dat je van nature een echte pusher bent met een hoek α =-21° (Minus 21 graden). Met deze achterstandigheid wordt het mij duidelijk, waarom ik een paar jaar nodig heb gehad om je gewoon gesloten te kunnen laten halthouden.

Op de tweede foto ben je te zien Frits, in een mooie diep ondergebrachte piaffe, met een positieve sluitingshoek van plus 11 graden.

Conclusies trekken, meten is weten

Door de hoeken α van beide foto’s op te tellen merken wij op dat je een sluiting van 32° (21°+11°) kan verwezenlijken. Dit sluitingsvermogen maakt het toch mogelijk dat ook jij het zware werk zoals piaffe en passage aan kan. Jaja, Frits, ik zal erbij vermelden dat dit niet vanzelf is gekomen en dat wij hieraan gedurende een periode van 6 jaar en dit bijna dagelijks hebben gewerkt. Naast de klassieke verzamelende oefeningen hebben het vele werk aan de hand en ook statische training, je vermogen om te sluiten sterk verbeterd.

Begin er zelf aan. Neem je pen, liniaal en gradenboog

Zo, beste lezer, met het trekken van een paar lijnen en een gradenboog bij de hand, is de ontwikkeling van de verzameling van je paard ondubbelzinnig te volgen.

Neem snel twee van je beste draf foto’s, die met een tussentijd van een jaar of meer zijn genomen. Trek er een paar lijnen op en meet de hoek α. Door het vergelijken van de beide hoeken bemerk je dadelijk of je goed aan het trainen bent. Of misschien is het beter om naar een onderlegd dressuur instructeur over te schakelen, om je te begeleiden in je zoektocht naar meer verzameling.

Meer hippische interesse?

43 Een nieuwe ervaring wordt na 7 dagen een andere herinnering

januari 19, 2024maart 12, 2020 door André Geeroms

Een nieuwe ervaring wordt na 7 dagen een andere herinnering en dit voor eeuwig

Wetenschappelijk aantonen

Recent nam ik een wetenschappelijke studie door betreffende ‘Psyche en brein’. Deze onderzoeken werden niet uitgevoerd in het kader van paardrijden, maar de brug maken van ratten en mensen naar paarden toe schijnt mij hier geen onoverkomelijke zaak. Ook Pavlov was onderzoek aan het doen naar de productie van maagsappen bij honden, toen hij plotseling de regels voor conditionering opmerkte, dus…

Herinneringen sturen ons

Wanneer een levend wezen zijn gedrag verandert, dan is dit gebaseerd op prikkels die het dier op het ogenblik zelf ontvangt, gecombineerd met de herinneringen (Ervaring – verleden tijd) die het vroeger heeft opgeslagen. Wat een paard en een mens vandaag doen, heeft dus steeds te maken met wat er eerder is gebeurd. Hoe meer herinneringen wij hebben, hoe beter wij gewapend zijn naar de toekomst toe. Alles wat te maken heeft met goede herinneringen zullen wij spontaan opzoeken en dat wat gekoppeld is aan slechte herinneringen zullen wij zoveel mogelijk vermijden. Het is dus de kunst om goede herinneringen, in ons brein en dat van ons minder intelligente paard, te installeren. Maar wat zijn herinneringen en hoe komen die tot stand?

Hoe herinneringen worden opgeslagen

Langs onze zintuigen ontvangen wij prikkels uit onze omgeving en deze ondergaan in de hersenen een reeks van verwerkingsprocessen, van de eerste waarneming tot de finale rationele analyse. Elk stadium in dit verwerkingsproces heeft zijn eigen, relatief autonoom verwerkingsproces. Een gebeurtenis zal maar een herinnering worden als deze een minimale nieuwswaarde heeft. Een paard dat op één voorbeen kan dansen, zou veel meer aandacht trekken dan eentje dat op zijn vier benen staat te lummelen.

Een ervaring wordt in de hersenen vastgelegd door het activeren van duizenden neuronen. Je kan je zo’n opgeslagen ervaring het best voorstellen als een foto met een fijn raster erover, waarbij iedere kruising van de rasterlijnen zijn typische kenmerken heeft. Momenteel zijn er uiterste gevoelig microscopen die de activiteit van deze neuronen duidelijk visueel aantoonbaar maken.

Aaneenschakeling van nieuwe herinneringen

Schijnbaar wordt een nieuwe herinneringen, althans in de eerste uren na de opgedane ervaring, als een aaneenschakeling met de voorgaande ervaring in de hersenen opgeslagen. Vele neuronen van de beide ervaringen worden met elkaar gedeeld, zodat er een ervaring ontstaat die zich baseert op gemeenschappelijke gebeurtenissen van beide ervaringen en dus op juistere gegevens.

Wanneer er echter meer dan 7 dagen tussen de twee ervaringen is, dan zal het paard en ook de mens, deze beide ervaringen als onafhankelijke ervaringen opslaan en zal er maar heel weinig interactie zijn tussen beide ervaringen.

Zadelmak maken als voorbeeld

Maar misschien is het best om dit even met een frappant voorbeeld te illustreren.

Als ik de sociale media wat volg, dan begrijp ik dat het zadelmak maken van jonge paarden altijd rozengeur en maneschijn is. Of is FB toch enkel maar een goed nieuws show? Uit mijn eigen ervaring en de directe contacten met mijn hippische relaties hoor ik toch, dat het niet allemaal zo eenvoudig verloopt.

Bekijken wij de ervaring van een jong paard, dat zijn ruiter succesvol in het zand deed bijten en daarbij zijn berijder met een gebroken pols naar het ziekenhuis heeft verwezen. Dan heb je natuurlijk niet de mogelijkheid om dadelijk (binnen 3-4 seconden) terug op te stijgen en je uitdaging succesvol verder te zetten. Indien het paard gedurende een periode langer dan 7 dagen niet bereden werd na deze voor het paard succesvolle ervaring, wordt deze gebeurtenis door het paard dus als een onafhankelijke ervaring opgeslagen en betekent dus een 100% geslaagde afwerp herinnering. Deze succesvolle ervaring zal dus waarschijnlijk in de nabij toekomst met groot genoegen door het paard herhaald worden.

Wanneer de ruiter echter direct na de val terug kan opstijgen en het paard verder aan het werk kan zetten, dan zal de nieuwe ervaring, opgeslagen worden in verbinding met de eerste herinnering. De herinnering van het paard zal dus zeker niet als een onverdeeld succes opgeslagen worden. Een moedige ruiter kan na het voorval ook nog één of meerdere directe vervelende versterkingen (Je mag hier gerust van bestraffing spreken) toedienen, zodat er nog meerdere bijkomende gelinkte herinneringen (en niet voor het paard succesrijke) opgeslagen worden. Deze voor het paard minder succesvolle gekoppelde ervaringen zullen een herhaling van het voorval dus minder aantrekkelijk maken.

Dat men na een val dadelijk terug op zijn viervoeter diende te kruipen heeft men er bij mij van jongs af aan reeds ingeprent. Natuurlijk kijkt men eerst of er zich geen zware letsels hebben voor gedaan, maar wat blauwe plekken, spierpijn, enkele schrammen en veel schrik, mogen ons niet weerhouden om zo snel mogelijk terug op te stijgen. Het is nu wetenschappelijk bewezen dat we door deze gekoppelde ervaringen het paard niet het gevoel van een onverdeeld succes geven en voorkomen dat de ruiter er een angstig lozer gevoel zou over houden.

Meer hippische interesse?

42 Van prikkel naar reactie in slechts 1/10 seconde

januari 18, 2024maart 1, 2020 door André Geeroms

Slechts 1/10 seconde tussen prikkel en respons

Van prikkel naar respons in 1/10 seconde

Na het vaststellen van een al of niet vermeend gevaar heeft een paard maar 1/10 van een second nodig om de opgevangen signalen om te zetten naar de juiste emotie en te besluiten tot een helse vlucht. Allerhande chemische stoffen, waaronder adrenaline, worden bijna ogenblikkelijk aangemaakt waardoor het gehele lichaam in een fractie van een seconde klaar is voor de explosieve sprint van het leven.

Elektrificeren van je paard

Sommige paarden zie je op een flegmatieke manier reageren op de vraag van de ruiter, terwijl anderen als geëlektrificeerd de vraag beantwoorden. We weten dat paarden met een hoog temperament veel gevoeliger zijn dan koudbloedige. Door het shapen van de intensiteit van de reactie, kan de reactietijd van een paard veel worden verbeterd, en om sommige oefeningen te kunnen uitvoeren is dat die snelle reactietijd ook een noodzakelijkheid.

Galopwissels voor snelle jongens (Ook meisjes)

Als we bijvoorbeeld een vliegende galopwissel willen uitvoeren, dienen wij ervan bewust te zijn dat een normale galopsprong slechts 0,35 seconden duurt. Bij een serie wissels om de pas zal ons paard dus ongeveer tweemaal per seconde zijn gedrag dienen te veranderen (Linker naar rechter galop wisselen). Niet vergeten dat ook de ruiter met dezelfde snelheid en op het juiste moment, zijn signalen preventief aan het paard dient door te geven. Als we eerst nog moeten denken of kijken hoe het bewegingsverloop van het paard is, alvorens wij onze wissel hulpen geven, dan zijn we natuurlijk heel veel te laat met het signaal en zal het paard slechts één of meerdere sprongen te laat wisselen. Alles zal dus nagenoeg automatisch en op het gevoel dienen te gebeuren. Niet slecht om tijdens het aanleren van wissels om de pas de ogen te sluiten en enkel nog te ‘voelen’ in welke ondersteuningsfase het paard zich bevindt. Niet vergeten dat een galopwissel uit 4 fases bestaat, drie ondersteuningsfases en een zweefmoment, en dat elke fase dus maar 1/10 van een seconde duurt.

Na het geven van de hulpen voor de galopwissel heeft het paard ook nog zijn eigen tijd nodig om hierop te reageren. Om deze vertraging te neutraliseren zullen wij onze galopwissel hulpen altijd een ietsepietsje voor het juiste wissel moment geven.

Voorbereiding laat tijd winnen

Om later tot goede galopwissels te kunnen komen zal men het paard voor het aanleren van de wissels reeds leren om bliksemsnel (Beeldspraak hoor), en vanuit een heel actieve achterhand, in de gewenste galop aan te springen.

Zo zie je maar dat er in paardrijden met tienden van een seconde dient gespeeld te worden. Dat is nogal wat sneller dan bijvoorbeeld in tennis (Niets mis met tennis hoor, Kim Clijsters), waar men een zee van tijd heeft om het balletje zelfs te ‘zien’ aankomen.

Meer hippische interesse?

41 Je hebt slechts 3 seconden responstijd

januari 18, 2024februari 23, 2020 door André Geeroms

Je hebt slechts 3 seconden responstijd na het vertonen van de laatste gedragsverandering

Aangename- of vervelende versterking

Het aanleren van door ons gewenste gedragingen bij een paard, gebeurt hoofdzakelijk door conditionering. Door het geven van aangename- of vervelende versterkingen na het laatst getoonde gedrag, verandert ieder levend wezen zijn gedrag, dit enkel en alleen, om er beter van te worden.

Korter dan met deze laatste zin, kan ik het africhten van paarden niet samenvatten. Ik voel mij natuurlijk geen Einstein, maar ik weet wel dat hij het was die vermeldde, dat je het slechts goed begrepen hebt als je het eenvoudig kan uitleggen.

Het paard legt een verband tussen zijn gedrag en de daarna ontvangen versterking, voor zover deze versterking gegeven worden, binnen een tijdsbestek van amper 3 à 4 seconden na het vertoonde gedrag. Juist, hier hebben wij het terug over tijd, dat was toch het onderwerp dat wij zouden behandelen.

Drie seconden reactietijd

Toen ik nog veel jonger was dan ik nu reeds ben geworden, had iedereen nog geen seconden teller op zijn iPhone staan en leerden wij dat: “Eenentwintig, tweeëntwintig, drieëntwintig” tellen, gelijk stond aan het verloop van drie seconden spannende tijd tijdens het halthouden in mijn dressuurproef. In deze context duurden die drie seconden een eeuwigheid, maar als wij maar drie seconden reactietijd op een vertoond gedrag krijgen, dan weten wij dat deze in een oogwenk verzwolgen zijn.

Tijdens het omgaan en africhten met mijn paarden gebruik ik nog heel veel deze 21-22-23 regel. Niet zozeer omdat ik een verouderd mens geworden ben, maar omdat ik deze telling direct kan toepassen. Als ik eerst mijn gsm uit mijn broekzak dien te toveren, het klepje nog moet open maken en naar mijn chronometer wens te gaan kijken, (Oei, ook mijn leesbrilletje nog even op mijn neus zetten), ja, dan zijn mijn drie seconden tijd die ik ter beschikking heb gekregen, om het gedrag van mijn paard te veranderen, reeds enkele malen voorbij. Als ik een suikertje wens te geven (aangename versterking) en ik moet eerst mijn handschoenen uit doen om deze lekkernij tussen mijn neusdoek, gsm en autosleutels in mijn broekzak te gaan zoeken, wel dan ben ik ver buiten de drie seconden reactie tijd. Je paard zal zeker deze lekkernij niet afslaan omdat je te laat bent met je versterking, maar een link met het vertoonde gedrag zal niet meer gelegd worden.

Geen tijd om na te denken

Als je eerst nog van je schrik dient te bekomen of nog moet nadenken welk recept je instructeur je voor dit paarden gedrag vroeger eens heeft voorgeschreven, dan heb je die drie seconden limiet reeds ver overschreden en haalt je aangename of vervelende versterking niets meer uit. Je paard zal dus gewoon zijn eigen gedacht blijven doen, van een gedragsverandering zal geen sprake meer zijn.

Automatismen aanleren

Voor het geven van prikkels naar je paard toe, heb je dus maar heel weinig tijd ter beschikking. Deze prikkels dienen dus direct na het vertoonde gedrag, op een bijna automatische manier gegeven te worden. Gelukkig voor veel ruiters worden automatismen niet ontwikkeld door boeken te lezen, maar door duizenden keren de gewenste gedragingen te herhalen.

Meer hippische interesse?