Het zadelmak maken uitbesteden.
Zes weken geleden heb ik mijn vier jarige Jolieke naar de zadelmaker gebracht, goesting om eens mee gaan te kijken Dré? Na vier jaar tijd en geld investeren mag ik voor de eerste maal zelf op haar rug plaatsnemen. Voor jou trek ik wel een paar uurtjes uit Marieke, en daarbij zie ik toch ook eens graag hoe het er in zo’n industriële zadelmakmakerij aan toe gaat.
Tijdens het longeren zie ik Jolieke met haar neus omhoog rond de longeerbox stormen. Ik had eigenlijk een softe start verwacht en een paard dat toch wat was bijgezet, maar ja, dat heb je zelf niet in de hand als je je paard uitbesteedt.
Het opstijgen van de jonge amazone verloopt heel normaal, Jolieke blijft mooi stil staan en al snel krijgen wij de bereden stap, draf en galop sequenties te zien. Een hoofstel kunnen op zetten, blijven stil staan bij het opstijgen en een paar rondjes in de drie basisgangen zijn toch de verwachtingen die je stilletjes mag koesteren na een voldoende lange zadelmak periode.
Nageeflijkheid zoeken van bij het longeren.
Nageeflijkheid, over de rug lopen, laag lang rond en diep zijn wel zaken die wijzelf reeds aan de longe reeds aanleerden aan het groene paard. Bereden kunnen starten met een soepel lopend paard is toch lekker meegenomen.
Het bit op de lagen verstoort het soepele contact.
Tijdens het met de neus omhoog rondlopen van Jolieke bemerk ik geen enkele beweging in haar mond en ook Marieke is niet gelukkig over het mondcontact dat zij bereden bij Jolieke ervaart. Stop maar even, zodat wij tong en bit eens kunnen nakijken. En ja hoor, de tong is volledig opgetrokken tot achter het bit, het mondstuk ligt dus direct op de lagen, waardoor de bufferende werking van de tong verloren is gegaan.
Wij weten natuurlijk dat bij een goed in de hand gesteld paard de verbinding tussen onze handen en de mond van het paard voortdurend varieert door het matig op het bit kauwen van het paard. Met een opgetrokken tong en ook met een tong over het bit gaat deze intieme connectie verloren. De continue veranderende communicatielijn is dan vervangen door een on-off signaal. De tong van Jolieke terug onder het bit krijgen blijkt onmogelijk te zijn. Het lopen met een opgetrokken tong is dus na een paar weken reeds een gewoonte geworden.
Trek en sleurwerk uit den boze.
Tijdens het eerste bereden rondje konden wij al vaststellen dat de zadelmak makende amazone met het bovenlichaam sterk achteruit hing, ja, om sterk aan de teugels te kunnen trekken. Later bemerken wij ook nog twee dikke bulten op de romp van Jolieke, op de plaats waar de sporen inwerken. Ondanks het superviserende oog van de ervaren manager is de jonge amazone er toch in geslaagd om het gevreesde trek en stampwerk toe te passen. Natuurlijk doet je paardentong pijn als men met 50 kg voortdurend aan de teugels trekt en je gelijktijdig met prikkende sporen wordt aangepord. Juist, om de tintelende pijn in je tong te ontvluchten steek je dan toch je tong over het bit of trek je de tong op tot boven het bit.
Pas zadelmak en reeds heropvoeding nodig.
Haal je Jolieke maar direct naar huis Marieke, ik denk dat er hier tijdens het zadelmak maken met de aanleuning wat is misgelopen, laat ons samen maar op zoek gaan of wij dat nog kunnen oplossen. In sommige gevallen kan het iets hoger hangen van het mondstuk enig soelaas brengen, maar dat schijnt bij Jolieke niet het geval te zijn.
Het juiste bit kiezen.
De keuze van het juiste bit is natuurlijk belangrijk en kan het probleem helpen oplossen, maar het is de inwerking van de ruiterhand die in hoofdzaak de grootte van de belasting op de tong bepaalt.
Het eerste bitje dat je gekozen hebt is een dikke dubbel gebroken trens, Marieke, daar schijnt mij niets mis mee te zijn. De inwerking van een dikker bit is zachter aangezien het contactoppervlak met de tong groter is dan bij een fijn bit en er dus minder druk (kg/cm²) op de tong komt. Misschien is de combinatie van een dik bit en een vastgesnoerde neusriem wel gedeeltelijk de aanleiding van dit tongprobleem? Wij bemerken al snel dat het losser maken van de neusriem geen enkel effect heeft op het tonggedrag van Jolieke. Zelfs zonder neusriem en zonder inwerking van de teugels blijft de tong voortdurend en bewegingsloos opgetrokken. Duidelijk dus dat het optrekken van de tong een automatische reactie is geworden op het plaatsen van het bit en een automatisme doorbreken is echt niet eenvoudig.
Even scharrelen in onze bittenbak.
Even in onze door de jaren opgevulde bittenbak gaan scharrelen, mogelijks is een ander bit gebruiken een deel van de oplossing?
We stellen al gauw vast dat het metalen stangetje met tongvrijheid of de dikke rubberen stang hier zeker niet de verwachte oplossing brengen. En het gebroken bit met een tonglepeltje, veel gebruikt bij paarden die de tong over het bit steken, maakt de toestand alleen maar erger. Bij het rondneuzen op internet vinden wij een heel licht en dun kunststof stangetje met tongvrijheid, dat door velen wordt aanbevolen. Snel er eentje van bestellen zeker. Maar ook met dit bitje blijft de tong steeds opgetrokken, ook al is je Jolieke niet bijgezet.
Kauwen tijdens het eten.
Wat dacht je er van Marieke, zouden wij je Jolieke niet eens op stal zetten met een los halster waaraan je bitje is bevestigd? Dan zijn we toch al zeker van een volledige mondvrijheid. Wij zijn op zoek om je Jolieke uit te nodigen tot kauwen op zijn bit, eten met je tong opgetrokken of over het bit hangende tong schijnt mij heel vervelend. Moest je daar niet van overtuigd zijn, steek dan zelf maar eens wat muesli onder je tong. Geef hem maar een schep lekkere muesli en geef hem alle tijd om in de stal zelf uit te zoeken dat het gezelliger is met een tong onder het bit. Verwijder wel je mooie lange hooi uit de stal, want dat zou zich wel eens ballen rond het bit kunnen vormen.
En ja hoor, na wat stuntelig zoeken vreet Jolieke haar voederbak volledig leeg met haar tong onder het bit. Steek je Jolieke ook maar enkele uren op een kaalgevreten weide met het los bevestigd bitje in haar mond. Na enkele weken staat Jolieke rustig in de stal en op de weide met haar tong onder het bit.
Stap na stap evolueren.
Ook bij het longeren met een eenvoudig halster en een daaraan bevestigd bit, zonder enige bijzetteugels, blijft haar tong nu meestal onder het bit. Maar zodra er enige actie van de lange bijzetteugels op het bit komt wordt de tong toch opgetrokken en blijft die ook opgetrokken.
Door het veelvulidg geven van muesli tijdens het aan het halster longeren leert Jolieke wel met het bit te spelen. Na meerdere trainingen vindt zij het de gewoonste zaak om kauwend, met haar bit rond te lopen. Nu is het moment aangebroken om weinig inwerkende bijzetteugels aan te brengen, en ja hoor, mits de nodige muesli blijft haar tong lekker bewegend onder het bit. De longeerlijn bevestigen wij aan een ring van de halster zodat wij zeker zijn dat wijzelf geen enkele druk op het bit uitoefenen.
Nu kunnen wij verder evolueren tot de normale gang van zaken en het halster vervangen door een losse kaptoom en later door een gewone toom met heel losse hoge neusriem en zonder die prangende sperriem, zodat het afkauwen met de tong onder het bit niet verstoord wordt. Vervolgens gaan wij de longe door de trensring naar de singel aanbrengen zodat wij hiermede toch wat kunnen inwerken op de tong van het paard en zo de nageeflijkheid bevorderen. Een nageeflijkheid op de teugel die wij korteling ook in de bereden toestand nodig hebben. Ook tijdens het bereden werk voorzien wij nu Jolieke op regelmatige basis van muesli met het gewenste kauwende resultaat.
De zachte hand en losse neusriem als oplossing.
Iemand fluistert in mijn oor dat je die tong ook met een nylonkous kan vastbinden, maar dat zijn niet de zaken die ik in praktijk wens te brengen. Neen, je hoeft mij niet uit te leggen hoe dat in zijn werk gaat. Enkel met een nagevende ruiterhand en een losse neusriem leert een paard af te kauwen met een boven de tong liggend bit. Hoera, na twee maand aandachtig werk loopt Jolieke op een ontspannen manier door de rijbaan, zoals het hoort.
Meer hippische interesse?
Doorlaatbare dressuurlessen krijgen