Mijn paard staakt en steigert. Steigeren voorkomen door intentie van vluchtgedrag toe te laten.
Niet alleen vakbonden durven staken
Gelukkig zijn paarden niet als groep georganiseerd om te staken en is het nog geen verworven recht om te staken, zoals dit bij de vakbonden wel het geval is. Maar individueel staken paarden natuurlijk ook, zeker als de vermeende werkdruk te hoog oploopt of de levensomstandigheden in hun persoonlijke beleving niet goed genoeg zijn. Verzet kan voorkomen worden.
Werkwillig in de cross, maar niet tijdens de dressuur
Zeker tijdens mijn proef op wedstrijd, maar ook tijdens de dressuur trainingen staakt mijn Jolieke regelmatig de werkzaamheden en gaat overeind staan. Ik heb dit talentvolle paard twee jaar geleden voor een prikje kunnen kopen van een dressuurruiter waarbij zij continue aan het steigeren was. Ondertussen heb ik haar opgeleid tot een heel goed eventing paard, maar in de dressuur krijg ik het niet voor elkaar. Wil jij daar eens naar kijken Dré en ik zeg natuurlijk ja. Eens een andere uitdaging dan mooi over de rug doen lopen, en met steigeren heb ik toch ook wat ervaring opgedaan. En een paar dagen later verschijnt er een ervaren amazone op mijn piste, met een lenig paard, mooi afgetraind paard, Marieke met haar Jolieke.
Ongewenste gedrag niet uitlokken
Als ik probleem combinatie op bezoek krijg ben ik niet geïnteresseerd om dat ongewenste gedrag uit te lokken, ik hou er van dit gedrag te voorkomen, in plaats van corrigerend te moeten optreden. Dus rij je Jolieke maar eens los, juist zoals je thuis zou doen Marieke. Na één rondje bemerk ik al, aan de lichaamstaal van het paard, dat wij hier niet te maken hebben met een onwillig paard. Jolieke mag wel wat ronder en dieper lopen, wat meer over de rug, maar op het geheel zijn hier geen zware opmerkingen te maken, noch in stap, draf of galop.
Teugelrukken vermijden
Aan het orenspel (Niet dat van Marieke hé) merk ik snel dat Jolieke de kort krachtige rukjes in de mond, met Mariekes rechterhand, niet erg weet te waarderen. Het rechts licht doorgetrokken bit en de buiging naar links vertelt mij dat Jolieke rechts een stuk zwaarder is in de aanleuning dan aan de linker kant. Met deze korte rukjes probeer Marieke aan haar temperamentvolle paard te vertellen dat zij van dat bit moet blijven en dat doet Jolieke ook. Maar wel met een opkrullen in de hals en volledig loslaten van die rechter teugel.
Goed van Marieke dat ze die eenzijdige aanleuning en scheeflopen van haar paard wil wegwerken, maar dat mag toch wat gezellig gebeuren. Hou maar op met die vervelende teugelrukjes en ga op zoek naar een constante, maar toch lichte aanleuning Marieke. En verwerk in je losmakende teugelhulpen wat meer tijd i.p.v. korte rukjes. Zodat Jolieke vertrouwen krijgt in je bit en wat contact durft te nemen, op beide teugels.
Meestal moet ik van in de bak over weerstand bieden en nageven staan te preken, maar nu dien ik het toch eens over meer aanleuning te hebben. Oppassen toch, ‘aanleuning’ is geen gewicht op de teugel zetten, maar een continue licht variërend contact met de paardentong behouden. De aanleuning verbetert zienderogen en ook wat zoeken naar een diepere zit va n Marieke brengt soelaas. Zo, het eerste lesuur is voorbij en wij hebben geen enkele intentie van Jolieke gezien om zich te verzetten of te gaan steigeren, leuk toch.
Tijdens de tweede les is reeds een duidelijke verbetering in de teugelvoering vast te stellen. Marieke heeft thuis naarstig aan de voormelde punten gewerkt, en meldt mij met een brede lacht: Zij heeft deze week thuis geen enkele keer gestaakt Dré.
Grenzen bepalen door opvoeren van spanning
Zo dan is het moment daar om de spanning wat op te voeren, Marieke. Bij het meer intensieve werk in de schouderbinnenwaarts, (Meer stelling, langere stukken, …) merken wij dat Jolieke wat meer tegen de hand komt. Maar met wat verhoogde aandacht op het rond en diep rijden wordt deze hindernissen op een goed manier verwerkt. Bij het rijden van de appuyer bemerking wij storingen in het ritme, zowat met horten en stoten, dewelke dikwijls kenmerkend zijn voor het voorbereiden van een steigerpartij.
Toch even opmerken Marieke dat de achterhand wel een halve meter voor de voorhand loopt. Met zo’n hoge stelling is het quasi onmogelijk voor een paard om zich nog voort te bewegen. Heel normaal dus dat je Jolieke hierop gaat protesteren. Rij eerst maar een stuk rechte lijn van A in de richting van C en zet na een tijdje de achterhand lichtjes bij, om tot een regelmatige appuyer te komen. Leuk te bemerken dat Jolieke deze lichte appuyer op een gezellig manier weet te verwerken, en er geen enkel protest meer wordt getoond.
Gaan wij nu eens werken naar de verzamelde galop, Marieke? Rij binnenin een grote volte een spiraal om tot een zo klein mogelijke volte te komen, dat is toch een heel belastende oefening. Zeker voor een leuk eventing paard met een grote galoppade. Bij het rijden van een hele kleine volte en dit gedurende meerdere rondjes zien wij ook tijdens dit galopwerk een begin van verzet tegen de teugel optreden. Een voorbode om te gaan staken en steigeren. Enkel door het rijden van een iets grotere volte en/of de duurtijd op de volte te verminderen kunnen wij deze te zware oefening voor je Jolieke lichter maken. Dat doen Marieke en Jolieke dan ook op een voortreffelijke manier, en dat zonder enige vorm van verzet.
Overbelasting vermijden
Aan de expressie van Jolieke kunnen we afleiden met een werkwillig paard te doen te hebben. Maar ‘trop est trop’ en ‘te veel is te veel’ verkondigde onze vroegere eerste premier Paul Vanden Boeynants.
Trainen is per definitie het verleggen van de grenzen van ruiter en paard. Deskundig trainen van een paard is het voortdurend aftasten van de limieten, zowel mentaal als lichamelijk, zonder deze te ver of te lang te overschrijden. Worden deze limieten te ver en te lang overschreden dan zal het paard zichzelf beschermen tegen vervelende invloeden en overgaan tot staken van de gevraagde arbeid. Bij je Jolieke is de oplossing ‘steigeren’ om aan het te zware werk te ontkomen. Andere paarden zullen de oefeningen uitvoeren als een marionette aan een koordje en een aangeleerd hulpeloos gedrag vertonen. En denk maar niet dat het bij de mens anders verloopt.
De 5 agressie niveaus
In mijn boek ‘Als fluisteren niet helpt’ is er een hoofdstuk ingelast over de diverse agressie niveaus: de 5 V’s zoals wij die noemen: Vleien/ Vluchten/ Verstijven/ Verzet/ Verslagen. Ja, Marieke, na het Verstijven (Die onregelmatige horten en stoten) neemt je Jolieke de toevlucht tot Verzet (Steigeren) om zichzelf te beschermen tegen overbelasting en zodoende zijn levensomstandigheden te verbeteren.
Het spelen met spanning is een noodzaak om tot een gewenste gedragsverandering te komen, zonder echter de limieten van het levende wezen te overschrijden.
Postscriptum
Jolieke deed het super op wedstrijd Dré. Geen enkel protest, niet perfect maar nu zeker goed genoeg. Denk dat jouw lessen er voor iets tussen zitten. Leuk na een paar weken trainen zo’n Whatsappje te ontvangen, Marieke, heel motiverend voor een instructeur hoor.
Meer hippische interesse?
Doorlaatbare dressuurlessen krijgen