Wetenschappelijk aantonen
Recent nam ik een wetenschappelijke studie door betreffende ‘Psyche en brein’. Deze onderzoeken werden niet uitgevoerd in het kader van paardrijden, maar de brug maken van ratten en mensen naar paarden toe schijnt mij hier geen onoverkomelijke zaak. Ook Pavlov was onderzoek aan het doen naar de productie van maagsappen bij honden, toen hij plotseling de regels voor conditionering opmerkte, dus…
Herinneringen sturen ons
Wanneer een levend wezen zijn gedrag verandert, dan is dit gebaseerd op prikkels die het dier op het ogenblik zelf ontvangt, gecombineerd met de herinneringen (Ervaring – verleden tijd) die het vroeger heeft opgeslagen. Wat een paard en een mens vandaag doen, heeft dus steeds te maken met wat er eerder is gebeurd. Hoe meer herinneringen wij hebben, hoe beter wij gewapend zijn naar de toekomst toe. Alles wat te maken heeft met goede herinneringen zullen wij spontaan opzoeken en dat wat gekoppeld is aan slechte herinneringen zullen wij zoveel mogelijk vermijden. Het is dus de kunst om goede herinneringen, in ons brein en dat van ons minder intelligente paard, te installeren. Maar wat zijn herinneringen en hoe komen die tot stand?
Hoe herinneringen worden opgeslagen
Langs onze zintuigen ontvangen wij prikkels uit onze omgeving en deze ondergaan in de hersenen een reeks van verwerkingsprocessen, van de eerste waarneming tot de finale rationele analyse. Elk stadium in dit verwerkingsproces heeft zijn eigen, relatief autonoom verwerkingsproces. Een gebeurtenis zal maar een herinnering worden als deze een minimale nieuwswaarde heeft. Een paard dat op één voorbeen kan dansen, zou veel meer aandacht trekken dan eentje dat op zijn vier benen staat te lummelen.
Een ervaring wordt in de hersenen vastgelegd door het activeren van duizenden neuronen. Je kan je zo’n opgeslagen ervaring het best voorstellen als een foto met een fijn raster erover, waarbij iedere kruising van de rasterlijnen zijn typische kenmerken heeft. Momenteel zijn er uiterste gevoelig microscopen die de activiteit van deze neuronen duidelijk visueel aantoonbaar maken.
Aaneenschakeling van nieuwe herinneringen
Schijnbaar wordt een nieuwe herinneringen, althans in de eerste uren na de opgedane ervaring, als een aaneenschakeling met de voorgaande ervaring in de hersenen opgeslagen. Vele neuronen van de beide ervaringen worden met elkaar gedeeld, zodat er een ervaring ontstaat die zich baseert op gemeenschappelijke gebeurtenissen van beide ervaringen en dus op juistere gegevens.
Wanneer er echter meer dan 7 dagen tussen de twee ervaringen is, dan zal het paard en ook de mens, deze beide ervaringen als onafhankelijke ervaringen opslaan en zal er maar heel weinig interactie zijn tussen beide ervaringen.
Zadelmak maken als voorbeeld
Maar misschien is het best om dit even met een frappant voorbeeld te illustreren.
Als ik de sociale media wat volg, dan begrijp ik dat het zadelmak maken van jonge paarden altijd rozengeur en maneschijn is. Of is FB toch enkel maar een goed nieuws show? Uit mijn eigen ervaring en de directe contacten met mijn hippische relaties hoor ik toch, dat het niet allemaal zo eenvoudig verloopt.
Bekijken wij de ervaring van een jong paard, dat zijn ruiter succesvol in het zand deed bijten en daarbij zijn berijder met een gebroken pols naar het ziekenhuis heeft verwezen. Dan heb je natuurlijk niet de mogelijkheid om dadelijk (binnen 3-4 seconden) terug op te stijgen en je uitdaging succesvol verder te zetten. Indien het paard gedurende een periode langer dan 7 dagen niet bereden werd na deze voor het paard succesvolle ervaring, wordt deze gebeurtenis door het paard dus als een onafhankelijke ervaring opgeslagen en betekent dus een 100% geslaagde afwerp herinnering. Deze succesvolle ervaring zal dus waarschijnlijk in de nabij toekomst met groot genoegen door het paard herhaald worden.
Wanneer de ruiter echter direct na de val terug kan opstijgen en het paard verder aan het werk kan zetten, dan zal de nieuwe ervaring, opgeslagen worden in verbinding met de eerste herinnering. De herinnering van het paard zal dus zeker niet als een onverdeeld succes opgeslagen worden. Een moedige ruiter kan na het voorval ook nog één of meerdere directe vervelende versterkingen (Je mag hier gerust van bestraffing spreken) toedienen, zodat er nog meerdere bijkomende gelinkte herinneringen (en niet voor het paard succesrijke) opgeslagen worden. Deze voor het paard minder succesvolle gekoppelde ervaringen zullen een herhaling van het voorval dus minder aantrekkelijk maken.
Dat men na een val dadelijk terug op zijn viervoeter diende te kruipen heeft men er bij mij van jongs af aan reeds ingeprent. Natuurlijk kijkt men eerst of er zich geen zware letsels hebben voor gedaan, maar wat blauwe plekken, spierpijn, enkele schrammen en veel schrik, mogen ons niet weerhouden om zo snel mogelijk terug op te stijgen. Het is nu wetenschappelijk bewezen dat we door deze gekoppelde ervaringen het paard niet het gevoel van een onverdeeld succes geven en voorkomen dat de ruiter er een angstig lozer gevoel zou over houden.
Meer hippische interesse?
Doorlaatbare dressuurlessen krijgen