Laterale stap door stal stijfheid
Tijdens het losstappen van je Jolieke had ik al een overhaaste, laterale stap bemerkt, Marieke. Maar ja, dat kan al eens voorkomen bij een temperamentvol paard, dat juist uit zijn gezellige stal wordt geplukt. Een beetje stal stijfheid en veel goesting om erin te vliegen zijn er de oorzaak van. Bij de laterale stap verlaat het voorbeen te vroeg de grond of/en wordt het gelijkzijdige achterbeen te laat ondergebracht.
Spanning als oorzaak
Een laterale stap komt ook wel eens voor bij paarden die juist zwaar gewerkt hebben. Sommigen kunnen de opgewekte spanning van het intensieve werk niet zomaar van zich afzetten en hebben moeite om naar een relaxte stap terug te keren. De overmatige energie wordt dan weggewerkt door te trippelen of een overhaaste (Laterale) stap te vertonen. Het opwekken van spanning is nochtans een noodzaak om tot hogere prestaties te komen, maar je dient deze spanning, na de gevraagde oefening, ook heel snel te kunnen laten afvloeien.
Stijf zetten rug vermijden
Tijdens zo’n slechte stap een voel je toch wel die gespannen rug, Marieke. De oplossing zal dan ook dienen te komen van losmaken van die rug. Iedere dag neem ik mijn Boerboel (Hond hé) aan de leiband mee naar de paarden. Leuk om de lenigheid in de rug van bovenaan te kunnen aanschouwen. Bij ieder aantreden van het achterbeen beweegt zijn flexibele rug zich sterk horizontaal naar de tegenovergelegen zijde. Met dit swingend gevoel onder je kont vertelt je Jolieke ook wel wanneer de stap correct is.
De stap verloopt in 8 fasen
Maar laat ons eerste eens kijken hoe een normale stap eruitziet. Een paar decennia geleden mocht ik voor mijn mondeling trainer examen de beenzetting van de stap uitleggen. Aangezien ik mij dat nu nog goed herinner zal het wel zijn dat dit niet de gemakkelijkste opgave was. En ook nu kost het mij toch wat moeite om dat eenvoudig te kunnen uitleggen. Aangezien één beeld meer zegt dan 1000 woorden heb ik bij de foto ook nog een schema uitgewerkt. Hierin zijn de 8 verschillende ondersteuningsfasen van de stap weergegeven. Ik vermoed dat de meeste lezers ook deze 8 figuurtjes niet zomaar gaan ontleden. Dus toch een kort woordje uitleg hierbij.
Tijdens het vertellen over de stap kan je voor de diverse ondersteuningsfases natuurlijk heel wat indrukwekkende woorden gebruiken:
Fig. 1: Unilateraal rechts. Fig. 2: Tripedaal. Fig.3: Diagonaal. Fig.4: Tripedaal. Fig.5: Unilateraal. Fig.6: Tripedaal. Fig.7: Diagonaal. Fig.8: Tripedaal. Zo, probeer nu maar aan jezelf eens uit te leggen hoe een stap functioneert. Als je dat op een vloeiende manier kan doen, dan heb je het zeker begrepen.
Ontleding van stilstaande beelden
Dankzij de fotografie is men erin geslaagd de diverse beenzettingen van de stap te onderkennen.
De bijgevoegde foto heb ik laten overeenkomen met de eerste tekening van de ondersteuningsfasen, zo ben je toch al wat onderweg in je verdere zoektocht. Het is ook in deze fase dat je best de kwaliteit van de stap kan beoordelen. Het paard steun hierbij op de twee rechts laterale benen. Het voorbeen is steeds groen afgebeeld en het achterbeen in het rood. Op de foto bemerk je dat het zwevende achterbeen als het ware het voorbeen weg drijft om verder te kunnen overstappen. Overstappen is de achterhoef verder plaatsen dan de voetafdruk van het voorbeen op de bodem. Lenige paarden zetten hun achterbeen tot 4 hoeven verder dan de voorhoefafdruk. Bij lenige paarden hoor je nog wel eens het tikken van het achter ijzer tegen het voorste. Maar een goed hoefsmid kan dit tikken toch wat voorkomen door het achterste hoefijzer iets achteruit te trekken en zo ook het achterhalen (Opentrappen van de hoefbal) te voorkomen.
Geen stap geen paard
Een ruime overstap is dan ook de eerste vereiste voor een goed dressuurpaard. Deze staat eveneens garant voor het verder onderbrengen van de achterhand tijdens de zwaarder oefeningen, zoals de piaffe. Jury’s refereren nogal eens naar de driehoek (Ook ‘V’ genoemd) die gevormd wordt tussen het grond verlatende voorbeen en het naderende achterbeen, terecht trouwens.
Meestal bij het verzamelen
Je Jolieke heeft tijdens het rustige stapwerk een overstap van meer dan drie hoeven, Marieke, prachtig hé. Tijdens het verzamelde werk ontstaat er toch wat overdaad aan spanning en zien wij haar meer lateraal komen. Meer lateraal komen betekent dat je Jolieke in de richting van de telgang evolueert. Bij de echte telgang verplaatsen de gelijkzijdige benen zich nagenoeg parallel aan elkaar en is er van de hiervoor besproken driehoek (‘V’) geen sprake meer. Je kan deze stapbeweging terecht wat vergelijken met de telgang of tölt draf bij sommige paardenrassen.
Onregelmatig stap is wat anders
De gespannen stap van je Jolieke is wel een regelmatige stap, Marieke, gelukkig maar. Onregelmatige stap is wat heel wat anders dan Laterale, overhaaste of gespannen stap. Met het begrip ‘onregelmatige stap’ verwijst men naar een grote en een kleine pas door de achterbenen. De staplengte van het linker achterbeen is dus niet hetzelfde als van het rechter achterbeen. Deze manier van stappen kan ook zijn oorsprong vinden in een te hoge spanning, een zware eenzijdige aanleuning of een medisch probleem. Bekijk je paard toch maar eerste eens in een onbereden stap. Bij het vertonen van een onregelmatige stap in vrijheid laat je best je paard eens veterinair nakijken. Een kreupel paard vertoont steeds een onregelmatig stap, waarbij de ondersteuningstijd van het pijnlijke been zoveel mogelijk wordt verminderd. Kruisspat in de sprong en een pijnlijk SI-gewricht aan het bekken zijn dikwijls als oorzaak van een onregelmatige stap aan te wijzen. Is er medisch geen onregelmatigheidsprobleem, dan dien je de oorzaak te zoeken in rijden zelf. Meestal is een eenzijdige zware aanleuning op het bit de oorzaak van de onregelmatige stap.
Voorwaarts neerwaarts
Bij het bespreken van telgang gaan mijn gedachten uit naar mijn Hertog, die als vierjarige hengst zwaar geïnteresseerd was in de omgeving en met opgerichte hals speurde naar jonge merrietjes en daarbij een perfecte, maar ongewenste, telgang vertoonde in de stap. Zo een laterale stap mag men zeker niet lang tolereren, want hierdoor wordt deze ongewenste drang een automatisme en geraak je er nog moeilijk vanaf. Telgang en laterale stap zijn te voorkomen door het paard lang en diep, dus voorwaarts neerwaarts, te rijden met een nageeflijke hand. Dus het paard naar meer ontspanning brengen. Vanuit deze ruimere correcte stap zal men langzaamaan en kortstondig naar de verzameling toe werken. Langere verzamelde reprises zal men trainen, juist voor het kantelpunt naar de laterale stap zich voordoet.
Toch puntjes verzamelen
Leuk dat je het aanspringen in galop vanuit de stap mooi voorbereid met een verzamelde stap, Marieke, maar tijdens de wedstrijd zou ik dat verzamelen voorlopig tot een minimum herleiden. Ik zou je ook aanraden om minder verzamelde stap tijdens de keertwendingen te rijden. Op een minder verzamelde stap krijg je zeker meer punten dan op een slecht verzamelde laterale stap.
Meer hippische interesse?
Dressuurlessen in lichtheid krijgen