71  Jij durft een zweep gebruiken bij je paard ?

Jij durft een zweep gebruiken bij je paard ?.

Kick him

Waarom rij jij altijd met een dressuurzweep met mij Dré, en daarbij gebruik je ze slechts heel sporadisch, zou je die niet weglaten?  ‘Kick him’ hoorde ik recent in een leuke cowboyfilm, als instructie aan een blonde western-girl, om dat western paard tot enige beweging aan te zetten. En als hij te hard loopt moet je dan maar ik zijn bek trekken. Ook bij de modale burger zijn deze africhtingsgeheimen een bekend gegeven, Lucy.

Als een dirigeerstokje

Maar het goede gebruik van een zweepje heeft met slaan niet veel te maken. Het is eerder te vergelijken met een dirigeerstokje dat gecontroleerd bewogen wordt teneinde de muzikanten tot het gewenste gedrag aan te zetten.

Shaping van de intensiteit

Eigenlijk is het gebruik van een zweep een mooi voorbeeld van shaping. Shaping is het veranderen van het signaal waarmede we met ons paard communiceren en dit qua soort signaal en ook de intensiteit ervan.

 Met een paard rijden is per definitie dat beest aanzetten tot voorwaarts gaan, uit zichzelf blijft het gewoon ter plaatse staan. Jaja Lucy, je moet er ook nog kunnen stoppen, maar dat is niet het onderwerp van dit artikeltje.

Hiërarchie in de kudde

In de kudde heb je toch geleerd dat je achter de leidende merrie en voor de leidende hengst dient te lopen. Het vatbaar zijn voor hiërarchie is namelijk met de genen meegegeven, het is een noodzaak om het er als individu of in groep levend vanaf te brengen.  Moest je toch denken om achter de groep te blijven, dan mag je zeker een doortastende beet verwachten van de achter jou gesitueerde leidinggevende, ook al is er geen leidende hengst aanwezig. Is dit niet de belangrijke pedagogische tik, dewelke men nu bij het mensenras denkt te verbieden?

Aanzetten tot actie

Deze voortdrijvende of tot actie aanzettende prikkel wordt duidelijk boven je reactiedrempel gegeven, Lucy. Aangezien ikzelf niet hou van paardenhaar en stof tussen mijn tanden vervang ik dit bijten door een zweepje. Dit laat mij ook nog toe om op veilige afstand van je soepele achterbenen en zwiepende staart weg te blijven.

Respect en vertrouwen door longeren

Reeds in de longeerbox wordt er met een zweepje geleerd om je voorwaarts te bewegen. Ja, Lucy, ik weet ook wel dat er africhters zijn die geen zweep gebruiken, maar met een koord zwaaien of een dreigende arm opheffen, dat is voor mij toch dezelfde inwerking.

Logisch toch dat een longeerszweep lang is, ik moet voorlopig toch tot aan het paardenlichaam kunnen geraken. Met zo’n lange zweep is het mogelijk om het paardenlichaam van striemen te voorzien, maar dat is helemaal niet de bedoeling. Deze dreiging van de longeerzweep gaan wij geleidelijk aan omvormen (Shapen noemt dat toch) tot signaaltjes die voor een paard heel herkenbaar zijn. Bij een naar beneden hangende zweep wordt er verwacht dat je naar een lagere gang overgaat of je tempo wat vermindert. Bij een horizontale zweep blijf je gewoon lopen op je huidige tempo en gangwijze en bij een simpel opgeheven zweep verwacht ik meer activiteit in je beweging of een overgang naar een hogere gang. Wanneer er op deze verheven zweeppositie geen of te weinig reactie komt laten wij de zweepkoord door de lucht bengelen of zelfs knallen.

De voorgaande signaaltjes heb ikzelf gekozen, maar alle variaties zijn hier mogelijk en afhankelijk van je paard en je eigen inleving. Natuurlijk worden deze signaaltjes bij het aanleren ondersteunt door welbepaalde stemgeluiden en deskundige inwerkingen met de longe. Eigenlijk wordt hier het wederzijds respect en vertrouwen tussen paard en mens opgebouwd, zonder dat het paard bang dient te zijn voor knallende zwepen van mensen die hun zelfbeheersing verliezen. Niet vergeten dat er ook aangename versterking bestaan tijdens dit werk om bij te dragen tot het vertonen van het door ons gewenste gedrag, zoals wat lieve woorden, een snoepje, werkonderbreking e.a.

Werk aan de hand

Na dat roundpen rondjaag gedoe komt bij mij het werken aan de hand. Ik doe dat op de klassieke manier, maar andere mogelijkheden van grondwerk bewijzen ook hun nut. Hierbij wordt de longeerzweep vervangen door een dressuurzweep, waarmede het paard eerst op de achterhand aangeraakt wordt en na enige tijd dit voorwaarts gaan signaaltje omgeshaped wordt naar de plaats waar het been van de ruiter zal komen te liggen.

Een goede dressuurzweep

Maar misschien toch een woordje over de volgens mij goede dressuurzweep. Deze dient licht in de hand te liggen en een zwaartepunt te hebben dat zo dicht mogelijk bij je hand ligt. Daarom dient het handvat wat verzwaard te zijn en het zweeplichaam dun en licht. Voldoende lengte (+/- 1.2m) moet ze hebben, om het paard achter het been te kunnen toucheren en dit met de hand op de normale schofthoogte positie. De dressuurzweep is zeker niet langer en is ook maar weinig flexibel. Te lange, zware en heel flexibele dressuurzwepen hebben door hun zwiepend effect een te trage responstijd en te grove inpakt. Aangezien de paarden hersenen (Ook deze van de meeste mensen), reageren in milliseconden gaat bij de hiervoor beschreven trage zwepen het verfijnde effect van het gegeven signaal verloren.

Beenhulp initiëren

Eens wij op de rug van het paard hebben plaats hebben genomen zullen wij eerst de lichte beenhulp geven, gevolgd door het voor het paard reeds gekende tikje van de zweep. Juist Lucy, het nieuwe aan te leren signaal (Beenhulp in dit geval) wordt gevolgd door het bekende signaal (Zweephulp), enkel wanneer de reactie op de nieuwe hulp uitblijft of er onvoldoende reactie komt. Natuurlijk kunnen wij ook ons been versterkt laten inkomen of het paard een prikkeltje van de spoor geven. (Van hier komt waarschijnlijk de uitdrukking ‘iemand aansporen’, maar mag dat nog wel?)

Lager reactiviteitsdrempel

Tijdens onze dagelijkse trainingen zijn we steeds op zoek naar nieuwe onderdelen van oefening en voortdurende verfijning van onze communicatiesignalen (Hulpen noemt men dat). Juist Lucy, ik wens je reactiviteitsdrempel laag te houden en daarom heb ik steeds een nagenoeg niet gebruikte dressuurzweep in de hand. Niks mis mee toch?

Meer hippische interesse?

Doorlaatbare dressuurlessen krijgen

Hippische leerboeken lezen

Hippische presentaties voor je vereniging

Meer voldoening zoeken